چرا معاینه چشم اهمیت دارد؟

دو تصور غلط در مورد معاینه چشم وجود دارد. یکی این است که اگر خوب می بینید نیازی به معاینه چشم ندارید و دیگری اینکه "تست بینایی" که حدت بینایی را با استفاده از تابلو های مخصوص اندازه گیری می کند (مشابه تست های بینایی که در هنگام اخذ گواهینامه رانندگی انجام می شود) همان معاینه چشمی است با اسمی دیگر. اما باید توجه داشت که چشم پزشک در واقع علاوه بر تست بینایی، چشم شما را از نظر بیماری های دیگری نیز که ممکن است علائم زودرس نداشته باشند ولی نیاز به درمان زودرس دارند معاینه می کند. بنابراین معاینه کامل چشمی بسیار بیشتر از یک تست بینایی است.

چه کسانی باید مورد معاینه چشمی قرار گیرند؟

صرف نظر از سن و سلامت جسمانی، هر شخصی باید بصورت دوره ای و منظم مورد معاینه چشمی قرار گیرد. در بزرگسالان معاینه چشمی از جهت درست بودن شماره عینک و تشخیص زوردس بیماری ها اهمیت دارد. در کودکان، معاینه چشمی نقش بسیار مهمی در تکامل بینایی کودک دارد. از آنجاییکه بینایی نقش مهمی در فرایند یادگیری کودکان دارد، اهمیت معاینات دوره ای در کودکان دو چندان است. مشکل بینایی کودک گاهی خود را بصورت افت تحصیلی و مشکل در انجام تکالیف مدرسه نشان می دهد. در بسیاری موارد، کودکان به این دلیل که نمی دانند دید "طبیعی" چگونه باید باشد شکایتی از دید خود ندارند. اگر کودک شما از نظر درسی در مدرسه مشکل دارد و یا در خواندن و یادگیری دچار مشکل است حتماً باید جهت اطمینان از عدم مشکلات چشمی معاینه شود.

در معاینه چشم چه مشکلاتی مورد توجه قرار می گیرند؟

مشکلاتی که چشم پزشک در معاینه چشمی بدانها توجه می کند عبارتند از:

عیوب انکساری: شامل دوربینی، نزدیک بینی، آستیگماتیسم، ...
تنبلی چشم (آمبلیوپی): این مشکل در موارد استرابیسم و یا اختلاف زیاد بینایی دو چشم رخ می دهد. در این وضعیت مغز تصویر گرفته شده از چشم مشکل دار را ارسال نمی کند. آمبلیوپی در صورت عدم درمان ممکن است باعث اختلال در تکامل بینایی شده و اختلال دائمی بینایی را بهمراه داشته باشد. این اختلال معمولاً با بستن چشم بدون مشکل برای مدتی مشخص درمان می شود.
استرابیسم (انحراف چشم): چشم پزشک چشم بیمار را از نظر هماهنگی حرکتی و وضعیت قرار گیری نسبت به یکدیگر بررسی می کند. استرابیسم می تواند سبب اختلال در درک عمق و آمبلیوپی شود.
بیماریهای چشمی: بسیاری از بیماری های چشمی نظیر گلوکوم و مشکلات ناشی از دیابت در مراحل اولیه علائم واضحی ندارند. چشم پزشک در معاینه چشمی به این بیماری ها توجه کرده و در صورت برخورد با این علائم درمان های اولیه را آغاز می کند. در بسیاری موارد تشخیص و درمان زودرس بیماریها سبب کاهش عوارض و از دست دادن دائمی دید می شود.
بیماریهای دیگر: معاینه عروق ته چشم، پرده شبکیه و دیگر قسمت های چشم می تواند ابتلا بیمار به بیماری های غیر چشمی نظیر فشار خون، دیابت، چربی بالا و بعضی بیماری های دیگر را نشان دهد.

معاینه چشمی به چه فواصلی باید انجام شود؟

چشم پزشکان توصیه می کنند که هر فردی بسته به داشتن ریسک فاکتور و سلامت جسمانی هر 1 تا 3 سال یکبار معاینه کامل چشمی شود.

کودکان: این زمان در کودکان متفاوت است. تخمین زده می شود که از هر 20 کودک پیش دبستانی و هر 4 کودک دبستانی 1 کودک مشکل چشمی دارد که در صورت عدم درمان می تواند سبب کاهش دائمی بینایی شود. کودکانی که علائمی نداشته و ریسک پایینی دارند باید در 6 ماهگی، 3 سالگی و قبل از ورود به مدرسه معاینه کامل چشمی شوند. این کودکان پس از آن باید هر 2 سال مورد معاینه قرار گیرند.

اما کودکان دارای ریسک فاکتور مشکلات بینایی، نیاز به معاینات بیشتری دارند. بعضی از این ریسک فاکتورها عبارتند از:

تولد زوردس (قبل 40 هفتگی)
تأخیر در تکامل
انحراف چشم
سابقه خانوادگی بیماری های چشمی
سابقه صدمات چشمی

کودکانی که از عینک یا کنتاکت لنز استفاده می کنند اغلب نیاز به معاینات سالانه دارند تا در صورت تغییر در شماره چشم، عینک آنها اصلاح شود.

بیشتر بخوانید: مراحل معاینه کامل چشم

بزرگسالان: بطور کلی، بسته به میزان تغییرات بینایی و سلامت جسمانی، بزرگسالان باید تا سن 40 سالگی هر 2 تا 3 سال تحت معاینه کامل چشمی قرار گیرند. در بیمارنی که به بیماری هایی نظیر دیابت و فشار خون مبتلا هستند معاینات بیشتری توصیه می شود زیرا این بیماری ها تاثیر سویی بر بینایی دارند.

در افراد بالای 40 سال بهتر است معاینه چشمی هر 1 تا 2 سال صورت گیرد. زیرا بعضی بیماری های نظیر پیر چشمی، کاتاراکت و دژنراسیون ماکولا با افزایش سن اتفاق می افتند.