یووئیت (Uveitis)

چشم انسان شبیه یک توپ است که در آن بافتی سه لایه، حفره مرکزی (حاوی مایع ژله ای) را احاطه کرده است داخلی ترین لایه شبکیه نام دارد که نور را دریافت و تصویر اشیاء را به مغز ارسال می کند. لایه میانی بین صلبیه (اسکلرا) و شبکیه قرار گرفته است و یووه آ یا مشیمیه نامیده می‌شود. لایه خارجی که اسکلرا نام دارد، دیواره محکم و سفید رنگ چشم است.

یووئیت به التهاب یووه آ گفته می شود؛ به عبارت دیگر این بیماری، التهاب بافت میانی چشم است. التهابی که یک یا هر دو چشم را درگیر می کند و ممکن است عملکرد سایر بخش های چشم از قبیل قرنیه، صلبیه، زجاجیه، شبکیه و عصب بینایی را نیز با مشکل مواجه کند. این بیماری همچنین عامل ۱۰درصد از نابینایی ها است.

یووه آ شامل بخش زیادی از عروق خونی (وریدها، شریان ها و مویرگ ها) است که مسئول خون رسانی داخل چشم هستند. به همین دلیل (داشتن مسئولیت خون‌رسانی به بخش های مختلف چشم ازجمله شبکیه) التهاب یووه آ می تواند منجر به اختلال جدی در سیستم بینایی شود.

تشخیص یووئیت

اگر چشم پزشک پس از معاینه بخش های داخلی چشم به بروز یووئیت مشکوک شود، برای بررسی های تکمیلی ممکن است انجام آزمایش خون، تست های پوستی یا عکس رادیولوژی را هم تجویز کند. هنگامی که یووئیت با بیماری زمینه ای دیگری مرتبط باشد، چشم پزشک برای بررسی سایر اعضای بدن با متخصصان سایر رشته ها نیز مشورت می کند.

علل یووئیت

علل متعددی برای یوئیت مطرح می‏شود که مهم ترین آن ها عبارتند از:

• علل ویروسی: مانند زونا و ویروس تب خال
• علل قارچی: مانند هیستوپلاسموز
• علل انگلی: مانند توکسوپلاسموز
• بیماری هایی که سایر بخش‏های بدن را درگیر می کنند، مانند بیماری های کلاژن _ واسکولار (بیماری های روماتیسمی)
• سابقه ضربه به چشم

لازم به ذکراست در بیشتر موارد، علت این بیماری ناشناخته است.

عوارض یووئیت

ممکن است یووئیت با بروز عوارض زیر همراه باشد:

• آب سیاه (گلوکوم)
• آب مروارید (کاتاراکت)
• ایجاد چسبندگی های داخل چشمی
• ورم شبکیه و آسیب به سلول های بینایی

در صورت بروز هر یک از این عوارض، مراجعه به چشم پزشک ضرورت دارد و پس از معاینه ممکن است درمان دارویی، جراحی، تزریق داخل چشمی و یا لیزر درمانی تجویز شود.

علائم یووئیت

این بیماری بسته به نوع درگیری در قسمت اتاق قدامی یا اتاق خلفی، علائم متفاوتی دارد. اگر در قسمت اتاق قدامی باشد با نشانه هایی مانند قرمزی چشم، ترس از نور، تاری دید و گاهی اوقات اشک ریزش همراه است. در اتاق خلفی، قرمزی چشم و درد کمتر است اما کاهش دید، مشخص تر احساس می‌شود.
ذکر این نکته هم لازم است که این بیماری دو علت عفونی و غیرعفونی دارد. همچنین ممکن است به سبب وجود بیماری های داخلی ایجاد شده باشد یا منحصر به یک مشکل چشمی باشد. به همین علت، بیمار قبل از شروع درمان باید از نظر بیماری های ثانوی مانند روماتیسم و عفونت های داخلی مورد معاینه قرار گیرد. البته صرفاً با مشاهده علائم نیز نمی توان بیماری را به درستی تشخیص داد. برای تشخیص دقیق به آزمایش های پاراکلینیکی، تصویربرداری های دقیق و آزمایش خون نیازمند هستیم؛ اما به یاد داشته باشید کار تشخیص نهایی برعهده چشم پزشک است.
باز هم بر این نکته تاکید میشود که در صورت بروز یوئیت ممکن است قرمزی ناگهانی چشم، همراه یا بدون درد مشاهده و منجر به تاری دید شود؛ به همین دلیل اگر مبتلا به درد یا قرمزی چشم شدید، لازم است برای معاینه به چشم پزشک مراجعه کنید.

انواع یووئیت

انواع مختلفی از یووئیت وجود دارد که بر مبنای محل درگیری چشم به شرح زیر تقسیم بندی می شوند:

• وقتی التهاب یووه آ محدود به عنبیه و در جلوی چشم باشد «ایریتیس» نامیده می شود. التهاب عنبیه ممکن است شروع ناگهانی داشته باشد و یا طی چندین ماه ایجاد شود.
• در مواردی که یووئیت همراه با التهاب جسم مژگانی باشد به آن «ایریدوسیکلیت» اطلاق خواهد شد.
• التهاب بخش‏های خلفی چشم هم «کوروئیدیت» یا «کوریورتینیت» نام دارد که پیشرفت آن می تواند آهسته ‏تر از سایر انواع باشد.
•  در مواردی نیز ممکن است قسمت‏های بینابینی درگیر شود که به آن «یووئیت بینابینی» می گویند.

در حالتی که سیر یووئیت آهسته باشد، ممکن است ظاهر چشم کاملاً طبیعی به نظر برسد و تنها با معاینه دقیق، التهاب داخل چشم مشخص خواهد شد.

درمان یووئیت

یووئیت بیماری خطرناکی است که احتمال دارد به آسیب دائمی چشم منجر شود. بنابراین درمان در اولین فرصت، مهم ترین توصیه است.
درمان بیماری معمولاً ترتیبی پلکانی دارد و از ساده ترین درمان ها با قطره های چشمی آغاز شده و می تواند به مراحل بعدی نظیر مصرف قرص های استروئیدی و داروهای تعدیل کننده سیستم ایمنی بدن برسد. در بعضی موارد هم لازم است از تزریقات دور چشمی یا داخل چشمی استفاده شود و گاهی برای کنترل و توقف بیماری، عمل جراحی ضرورت دارد. لازم به ذکر است که یووئیت یک بیماری نیست بلکه طیف وسیعی از بیماری ها را شامل می شود. به عبارت دیگر این بیماری مثل تب است که زمینه های مختلفی دارد. خیلی وقت‏ها هم خود چشم به عنوان بافتی آنتی ژنی عمل می کند و سیستم دفاعی بر ضد این بافت واکنش نشان می دهد؛ در این حالت نیز علائم یووئیت ظاهر می شود. لازم به ذکر است اگر یووئیت با عفونتی در سایر بخش های بدن همراه باشد، لازم است همراه با کورتیکواستروئیدها از آنتی بیوتیک مناسب (طبق نظر چشم پزشک) هم استفاده شود.