راهنمای خرید عینک آفتابی

شکی نیست نور خورشید برای ادامه زندگی موجودات لازم و ضروری است؛ اما قرار گرفتن طولانی مدت در برابر پرتوهای پرقدرت آن می  تواند تاثیر نامطلوبی روی بینایی انسان گذاشته و عواقبی گاه غیرقابل جبران ایجاد کند.
اشعه مادون قرمز درصورت تابش مستقیم به چشم دید مفید را به میزان ۸۰ تا ۹۰ درصد از بین می  برد. این موضوع صبح هنگام که خورشید درحال طلوع کردن است بسیار بیشتر از دیگر ساعت های روز بوده و حسگرهای بینایی با دقت بیشتری اشعه را دریافت می  کنند. برای کاهش آثار و پیامدهای نورآفتاب بر دستگاه بینایی ضروری است همه افراد جامعه به ویژه کودکان و اقشاری که زمان زیادی در فضای باز حضور دارند از عینک آفتابی استفاده کنند.

هدف اصلی استفاده از انواع عینک آفتابی این است که از ورود اشعه  های مضر و ایجاد بیماری  های مختلف چشمی از جمله آب مروارید و مشکلات شبکیه جلوگیری کند. با توجه به اینکه ما در کشوری پر آفتاب زندگی می  کنیم خرید عینک آفتابی مناسب و استاندارد دارای اهمیت زیادی است اما چگونه باید این کار انجام شود؟ 

در مطلبی که اکنون مقابل شما قرار دارد «دکتر ابراهیم جعفرزاده پور» عضو هیأت علمی دانشگاه تهران و مسئول بخش اپتومتری بیمارستان نور درباره اهمیت استفاده از عینک های آفتابی و چگونگی انتخاب آنها توضیحاتی را ارائه داده است. 

نکات مهم خرید عینک آفتابی

• میزان جذب UV 

  اول این که ثابت شده مدت زیادی در معرض اشعه ماورای بنفش خورشید بودن، ارتباط نزدیکی با ابتلا به برخی بیماری های چشمی دارد. خوشبختانه عدسی های شیشه ای و پلاستیکی اغلب عینک های آفتابی، امواج UV را جذب می کنند، اما میزان جذب UV با افزودن مواد شیمیایی خاص به عدسی در حین ساخت آن و یا پوشاندن سطح عدسی با این مواد بعد از ساخت، افزایش می یابد. پس در هنگام خرید عینک دقت نمایید و نوعی از عینک آفتابی را که مانع از ورود ۹۹ یا ۱۰۰ درصدی امواج ماورای بنفش به چشم می شود، انتخاب کنید. برچسب برخی از کارخانه ها بیانگر جذب اشعه UV تا ۴۰۰ نانومتر است که به معنای جذب ۱۰۰ درصدی اشعه UV می باشد.

• میزان تیرگی عدسی عینک

شیشه محافظ عینک های مرغوب و استاندارد اغلب به رنگ قهوه ای یا خاکستری با دانسیته صفر تا ۵ است. این عدد نسبت به شدت نور اولیه به شدت نوری که از عدسی عبور می کند تعیین می شود. به یاد داشته باشید تنها تیرگی عدسی، نشان دهنده میزان جذب پرتوهای فرابنفش نیست.

دکتر ابراهیم جعفرزاده متخصص بینایی سنجی می  گوید: معیار انتخاب عینک آفتابی فقط استاندارد UV نیست بلکه باید شاخص های دیگری از جمله میزان تیرگی عدسی عینک نیز رعایت شود. مثلا برای کسانی که در روز عینک آفتابی می  زنند باید این شاخص بین ۱.۵ تا ۲.۳ باشد. برای کسانی که از عینک آفتابی برای رفتن به ارتفاعات، کوهنوردی و طبیعت گردی استفاده می کنند باید این شاخص ۲.۵ تا ۳ باشد و برای ورزشکاران ورزش های خاص مانند ورزش های آبی باید شاخص تیرگی بین ۳ تا ۴ باشد؛ این مقدار بر روی دسته عینک های استاندارد از شماره یک تا چهار حک شده است و از همه مهم تر تمام این شاخص ها در یک دفترچه مشخص به همراه عینک باید به خریدار ارائه شود که در بسیاری از موارد به دلیل نابسامانی در بازار عینک  های آفتابی به هیچ   عنوان رعایت نمی  شود.

• کیفیت عدسی

ممکن است از روش های مختلف صیقلی کردن عدسی برای بهبود کیفیت سطح آن استفاده شود. بنابراین باید قبل از خرید عدسی از ساخت مناسب آن مطمئن شوید. برای قضاوت در مورد کیفیت عدسی عینک های آفتابی، به یک نمای مستطیل شکل (مانند کاشی یا سرامیک کف اتاق) نگاه کنید. عینک را در فاصله مناسب نگه دارید و یکی از چشم های تان را ببندید. عینک را به آرامی از سمتی به سمت دیگر و سپس از بالا به پایین حرکت دهید. اگر خطوط لبه کاشی یا سرامیک، مستقیم باقی بماند، عدسی مناسب است. اگر خطوط به خصوص در مرکز عدسی جابه جا و کج و معوج شود، عدسی عینک مورد نظر کیفیت مناسبی ندارد و بهتر است عدسی دیگری را انتخاب کنید.

• شکل فریم

در محیط های ورزشی و برای افرادی که زمان زیادی را زیر نور آفتاب می گذرانند، استفاده از عینک هایی با فریم خمیده یا بسیار خمیده توصیه می شود. این فریم ها ساختار پیچیده ای ندارند ولی به دلیل پوشش دهی مناسب چشم ها، به سادگی همه پرتوهای مضر خورشید را مهار می کنند. 

• معیارهای ظاهری 

معیارهای ظاهری مهم هستند؛ به عنوان نمونه عینک آفتابی نباید خیلی کوچک باشد، بلکه باید به گونه  ای باشد که مانع ورود اشعه  های خورشید به چشم و اطراف آن شود. عینک آفتابی استاندارد باید ۹۹ درصد پرتوهای فرابنفش خورشید را جذب کند. 

• خرید از فروشنده معتبر 

حفاظت از چشم ها در محیط های مختلف، راهکارهای متفاوتی دارد. این کار اما هنوز در نزد هموطنان ما به خوبی شناخته شده نیست و چندان جدی گرفته نمی شود. در کشورهای توسعه یافته انتخاب عینک علاوه بر جنبه های تجاری، حق بهداشتی و درمانی شهروندان محسوب می شود و از حمایت های قانونی برخوردار است به نحوی که اگر فروشنده ای عینک نامناسبی به مشتری تحویل دهد، محکوم به پرداخت جرایم سنگین می شود. این سخت گیری ها در مورد مسائل مربوط به چشم کودکان بیشتر و شدیدتر هم می شود زیرا احتمال آسیب های چشمی در سنین رشد بیشتر است. 

اینکه به یک عینک فروشی مراجعه کنیم و بگوییم یک عینک آفتابی خوب می خواهیم، مسیر اشتباهی است که می تواند علاوه بر هزینه زیاد، صدمه به سیستم بینایی ما را هم در پی داشته باشد.

پس نکته اول اینکه، تنها استفاده از عبارت «عینک خوب» کافی نیست؛ شما باید بدانید، عینک آفتابی را برای حفاظت در برابر عوامل محیطی می خواهید یا نور زیاد یا برای جلوگیری از پرتوهای فرابنفش و یا..؟
همچنین به یاد داشته باشید فروشنده عینک هم باید دارای دانش تخصصی کافی و مهارت لازم باشد؛ به عبارت دیگر مثل تعیین نمره چشم که هر فرد یک نمره مخصوص به خود دارد، عینک آفتابی هم باید بر اساس نیاز فرد و نمره چشم وی تجویز شده، در اختیار مصرف کننده قرار گیرد.

نکته مهم دیگر اینکه اگر چشم ما نمره عینک داشته باشد و بخواهیم از عینک آفتابی استفاده کنیم، باید میزان انحنای فریم، مورد توجه قرارگیرد؛ در غیر این صورت، ممکن است عینک آفتابی، ایجاد آستیگمات ناخواسته کند. متاسفانه این موضوع بسیار مهم، در بسیاری از عینک فروشی ها نادیده گرفته می شود و در طی زمان، مشکلاتی را برای فرد ایجاد می کند.

همچنین بسیار دیده شده در ساخت عدسی طبی _ آفتابی، خطاهای اپتیکی روی داده و هنگام استفاده از چنین عینک هایی، فقط در موقعیت نشسته که سر، حالت صاف دارد و به رو به رو نگاه می کنیم، دید مناسب داریم؛ اما وقتی که راه می رویم، همه چیز به سمت چپ و راست حرکت می کند؛ اشیای اطرافمان کج و معوج دیده می شوند و دیدمان را مختل می کنند.

این موارد و نکات مهم دیگر، سبب می شود همه چشم پزشکان و اپتومتریستها تاکید کنند، عینکهای طبی و آفتابی را تنها از مراکز معتبری که زیر نظر متخصصان اداره می شوند و دارای مجوز از وزارت بهداشت هستند، خریداری کنید.

چند توصیه برای خرید عینک آفتابی کودکان

مراقبت از چشم کودکان بسیار مهم است؛ متاسفانه برخی والدین با خرید عینک  های آفتابی ارزان قیمت و دم دستی، خود را راحت می  کنند در حالی که با این کار به چشمان فرزندشان آسیب جدی می رسانند. برای انتخاب عینک آفتابی مناسب کودکان به این نکات توجه کنید. 

1. اگر کودک ۲ تا ۳ ساله دارید از عینکی با قاب فانتزی، پلاستیکی و انعطاف پذیر استفاده کنید تا علاوه بر کارایی و دوام، ایمنی لازم را هم داشته باشد. برای کودکان زیر ۲ سال خوب است به سراغ عینک های بندی ضد خش بروید. 
    
2. عینک  هایی با فریم کلاسیک فلزی یا پلاستیکی برای کودکان ۳ تا ۶ سال مناسب است هر چند که توصیه می  شود برای این کودکان نیز از عینک  هایی با فریم پلاستیکی و لنز نشکن استفاده شود. 
    
3. همانند بزرگسالان باید قبل از خرید عینک آفتابی برای کودکان، حتما به چشم پزشک یا متخصص بینایی سنجی مراجعه شود و هرگز نباید به عینک  های متفرقه اعتماد کرد. 
    
4. عینک آفتابی همراه با کلاه، بهترین شیوه محافظت از چشم کودکان است. 

معاینه قبل از خرید عینک  

انتخاب یک عینک آفتابی مناسب، ارتباط مستقیمی با فعالیت های حرفه ای و روزمره شما دارد. به عبارت بهتر هر محیطی عینک مخصوص به خود را می طلبد؛ اگر کوهنورد هستید و روزهای آخر هفته را در ارتفاعات سپری می کنید باید متناسب با همین شرایط از عینک آفتابی مخصوص ارتفاع استفاده کنید. 

در مورد رشته های دیگر مثل فوتبال، تنیس، دوچرخه سواری و پیاده روی نیز همین قاعده پابرجا است. برای استفاده های غیر ورزشی نیز عوامل محیطی اهمیت دارند و نباید خودسرانه عینک آفتابی خرید. 
تجویز و عرضه عینک های آفتابی و طبی باید زیر نظر اپتومتریست باشد زیرا هدف استفاده از چنین عینک هایی این است که چشم های شما در برابر نور شدید آفتاب و اشیای متحرک اطراف تان محافظت شود؛ در نتیجه فقط یک متخصص بینایی سنجی می تواند عینک مناسب شما را تجویز کند.

عواقب عدم استفاده از عینک آفتابی 

عدم استفاده از عینک آفتابی علاوه بر خستگی، قرمزی چشم، کاهش میدان دید و بالا رفتن ضریب خطای بینایی، خطر ابتلا به بیماری آب مروارید یا کاتاراکت را افزایش می دهد. 
این خطر در سواحل دریا یا ارتفاعات بیشتر است و باید جدی گرفته شود. تجویز و انتخاب مناسب عینک آفتابی به سادگی می تواند از ابتلای بی موقع چشم ها به آب مروارید پیشگیری کند.  

چه عینک آفتابی انتخاب کنیم؟ 

انتخاب یک عینک آفتابی مناسب، ارتباط مستقیمی با فعالیت های حرفه ای و روزمره شما دارد. به عبارت بهتر هر محیطی عینک مخصوص به خود را می طلبد؛ اگر کوهنورد هستید و روزهای آخر هفته را در ارتفاعات سپری می کنید، در آن شرایط باید از عینک آفتابی مخصوص به همان رشته استفاده کنید. 

در مورد رشته های دیگر مثل فوتبال، تنیس، دوچرخه سواری و پیاده روی نیز همین قاعده پابرجا است. برای استفاده های غیر ورزشی نیز عوامل محیطی اهمیت دارد و نباید خودسرانه اقدام به انتخاب عینک آفتابی کرد. فراموش نکنید تجویز و عرضه عینک های آفتابی و طبی باید زیر نظر اپتومتریست انجام شود. به یاد داشته باشد هدف از زدن عینک این است که چشم های شما در برابر نور شدید آفتاب و اشیای متحرک اطراف تان محافظت شود.