انواع روش های جراحی عیوب انکساری و بررسی مزایا و معایب هر کدام

شما هم مانند افراد دیگر در تمام کشورهای جهان، برای درمان عیب انکساری چشم های تان دو راه در پیش دارید؛ عینک یا جراحی. اگر به گزینه اول علاقه مند هستید خواندن این مطلب را کنار بگذارید و برای تجویز عینک به چشم پزشک مراجعه کنید؛ در غیر این صورت ادامه مطلب را بخوانید و مطلع باشید که درمان به وسیله جراحی با سه روش «لیزیک»، «لازک» و «PRK» انجام می شود.

جراحی اصلاح عیوب انکساری با لیزر یک روش جراحی سرپایی است که برای اصلاح دوربینی، نزدیک­ بینی و آستیگماتیسم به کار می­ رود. این روش، یکی از مناسب ترین و سریع ترین شیوه های اصلاح عیوب انکساری چشم است. در تکنیک های لیزری برای اصلاح عیوب انکساری برش نازکی در قرنیه ایجاد می شود.

انواع جراحی اصلاح عیوب انکساری

تکنیک های جراحی لیزری به دو روش عمق و سطحی تقسیم می شوند.

• در روش عمقی، لایه بسیار نازکی از قرنیه (به نام فلپ) برداشته شده و سپس لیزر اکسایمر به قرنیه تابانده می‌ شود. در انتهای جراحی، فلپ به محل اولیه برگردانده خواهد شد و مانند یک پانسمان طبیعی از بافت تراش خورده محافظت می کند. در ادامه انواع روش های عمقی به اختصار معرفی می شوند.

لیزیک

در روش لیزیک، لایه برداری یا ایجاد فلپ با استفاده از دستگاهی به نام میکروکراتوم انجام می شد. میکروکراتوم حاوی تیغی بود که حین برش قرنیه با سرعت بسیار بالایی نوسان می کرد و کار لایه برداری را انجام می داد. در حال حاضر فمتولیزیک جایگزین جراحی لیزیک شده است.

فمتولیزیک

فمتولیزیک یکی از جدیدترین و پرطرفدارترین روش های اصلاح نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم است. در این روش، فلپ قرنیه با کمک لیزر فمتوسکند (سریع ترین لیزر چشم پزشکی جهان) برش داده می شود.

فمتولیزیک را می توان روش پیشرفته لیزیک نامید که در آن به جای میکروکراتوم از لیزر استفاده می‌شود و به همین دلیل به نام لیزیکِ تمام لیزری یا جراحی بدون تیغ نیز معروف شده است. فمتولیزیک علاوه بر اینکه تمامی ویژگی های عمل لیزیک مانند سرعت بالای بهبود دید، رفع سریع درد و بازگشت به زندگی روزمره با فاصله کوتاهی پس از عمل را فراهم کرده، با توجه به انجام تمام مراحل با لیزر، دقت و سلامت بی نظیری را به ارمغان آورده است.

فمتواسمایل

در تکنیک فمتواسمایل، در عمق ۱۱۰ تا ۱۳۰ میکرون از سطح قرنیه دو برش ایجاد می شود که تشکیل یک بافت عدسی شکل را می دهد؛ با خارج کردن این بافت از طریق یک برش ۲ تا ۴ میلیمتری، فرم قرنیه تغییر پیدا کرده و دید بیمار اصلاح می شود. عمل فمتواسمایل چشم برای تمام بیماران نزدیک ‌بین و دارای آستیگماتیسم (در صورت تجویز چشم پزشک) بهترین انتخاب است.
در روش فمتو اسمایل هم از لیزر فمتوسکند برای برش قرنیه استفاده می شود و برخلاف روش ‌های دیگر، برای اصلاح دید، نیازی به تاباندن لیزر اکسایمر وجود ندارد. در این جراحی به دلیل وارد شدن کمترین میزان انرژی به قرنیه، بهبود و التیام قرنیه سریع ‌تر خواهد بود. زمان تقریبی رسیدن به دید با کیفیت نیز بطور معمول بین یک تا شش هفته است ولی گاهی برای رسیدن به بالاترین میزان دید باید تا دو ماه صبر کرد. امروزه روش اسمایل در چشم پزشکی بسیار متداول شده و در بیمارستان چشم پزشکی نور، همطراز با کلینیک های مطرح جهان انجام می گیرد.

• دومین روش در جراحی های لیزیک چشم، روش سطحی است که طی آن، لایه پوششی (اپی¬تلیوم) قرنیه برداشته شده و لیزر اکسایمر به سطح قرنیه تابانده می شود. در پایان عمل نیز از یک لنز تماسی نرم به عنوان پانسمان استفاده خواهد شد.

PRK

در روش PRK، اپی-تلیوم با یکی از ابزارهای جراحی برداشته شده و سپس قرنیه لیزر می شود. این روش در تمام جهان یکی از شیوه های شایع در اصلاح عیوب انکساری است. کسانی که قرنیه نازک دارند یا افرادی که ورزش های رزمی یا ضربه ای انجام می دهند (در صورت تایید چشم پزشک) می توانند از عمل PRK استفاده کنند. بسیاری از افراد می پرسند: برای حذف عینک، پی آر کی بهتر است یا لازک؟ در پاسخ این عزیزان می گوییم در حال حاضر روش لازک منسوخ گردیده و PRK جایگزین آن شده است.

کدام روش جراحی عیوب انکساری بهتر است ؟ 

برای انتخاب بهترین و مناسب ترین روش ابتدا باید شرایط چشم بیمار توسط متخصص به دقت معاینه و بررسی شده و از سطح قرنیه عکسبرداری شود؛ چون میزان و نوع عیب انکساری، ضخامت، شکل قرنیه و شرایط بیمار همگی در انتخاب روش مناسب اثرگذار است. حداقل ضخامت قرنیه برای عمل در لیزیک مقداری بالاتر از لازک و P.R.K می باشد و اگر فردی قرنیه نازکی دارد عمل P.R.K  یا لازک برای او بهتر است. همین طور به افرادی که دارای خشکی چشم شدید و خراش های راجعه هستند توصیه می کنیم از روش P.R.K یا لازک استفاده کنند؛ البته به شرط تأیید توسط چشم پزشک. فراموش نکنیم تنها بیمارانی که همه شرایط لازم را دارا هستند، کاندید مناسبی برای عمل های لیزری محسوب می شوند. 
در عمل P.R.K و لازک سطحی ترین لایه روی قرنیه برداشته می شود؛ در P.R.K این کار با استفاده از ابزار مخصوص جراحی صورت می گیرد. در لازک نیز این لایه با استفاده از الکل رقیق شده برداشته می شود، اما در منطقه کوچکی به صورت چسبیده باقی می ماند و یک فلپ بسیار نازک تشکیل می دهد که پس از تابش پرتو لیزر این فلپ به سرجای خود در سطح قرنیه برمی گردد. 
در عمل لیزیک اما با سطحی ترین لایه قرنیه کاری نداریم، بلکه فلپ از کل قرنیه برداشته می شود. در قدیم این کار به وسیله تیغه ای به نام میکروکراتوم انجام می شد اما طی سال های اخیر در بیمارستان چشم پزشکی نور، با استفاده از سریع ترین دستگاه لیزر چشم پزشکی جهان به نام «فمتوسکند» دقت و موفقیت این عمل بیشتر شده است. مزایای این روش عبارتند از امکان برداشتن لایه مورد نظر با دقت بالاتر، ضخامت دلخواه و عوارض کمتر. 
تابش پرتو لیزر در هر سه روش یک سان بوده و تفاوتی با هم ندارند، فقط زمان عمل در لیزیک اندکی طولانی تر است.

مزایا، معایب و عوارض عمل جراحی فمتولیزیک 

• ناراحتی و نقاهت پس از عمل: بعد از عمل جراحی فمتولیزیک برای اکثر افراد ناراحتی در حداقل ممکن وجود دارد و معمولاً بیشتر از ۲ ساعت احساس نمی شود.  
• بهبود بینایی: اکثر بیماران فردای بعد از عمل جراحی فمتولیزیک، دید خوبی دارند. 
• احتمال عفونت بعد از عمل جراحی فمتولیزیک چشم: در حداقل ممکن است. 
• احتمال جا به جایی لایه نازک قرنیه یا فلپ: بسیار کم است. 
• محدودیت شنا: بعد از عمل جراحی فمتولیزیک محدودیت شنا تا یک ماه وجود دارد. 
• بازگشت به فعالیت های روزانه: یک روز بعد از عمل جراحی فمتولیزیک می توان کار و زندگی عادی داشت.

مزایا، معایب و عوارض عمل جراحی فمتواسمایل چشم

• ناراحتی و نقاهت پس از عمل: بعد از عمل جراحی فمتواسمایل، حداقل ناراحتی برای اکثر افراد وجود دارد و معمولاً بیشتر از ۲ ساعت احساس نمی شود.  
• بهبود بینایی: بهبود کامل بینایی کمی کند (طولانی) است.  
• احتمال عفونت بعد از عمل جراحی فمتواسمایل: در حداقل ممکن است. 
• احتمال جا به جایی لایه نازک قرنیه یا فلپ: وجود ندارد.
• محدودیت شنا: بعد از عمل جراحی فمتواسمایل محدودیت شنا تا یک ماه وجود دارد. 
• بازگشت به فعالیت های روزانه: یک روز بعد از عمل جراحی فمتواسمایل می توان کار و زندگی عادی را شروع کرد. 

مزایا، معایب و عوارض جراحی PRK یا لازک

• ناراحتی و نقاهت پس از عمل: احتمال ناراحتی قابل توجه (درد محسوس) و مداوم به مدت سه تا پنج روز در گروهی از بیماران وجود دارد. 
• بهبود بینایی: بهبود کامل بینایی تا چند ماه طول می کشد. 
• احتمال عفونت بعد از عمل: احتمال آن بسیار کم است ولی در صورت بروز، معمولاً در سه تا چهار روز اول ظاهر می شود. 
• احتمال جا به جایی لایه نازک قرنیه یا فلپ: وجود ندارد.
• محدودیت شنا: بعد از عمل جراحی محدودیت شنا تا یک ماه وجود دارد. 
• بازگشت به فعالیت های روزانه: بعد از عمل PRK  سه تا پنج روز در محل کار حضور نیابید. دوره نقاهت (دوره استراحت بعد از عمل) در عمل جراحی PRK یا لازک طولانی است.  

توجه داشته باشید چشم پزشک شما پس از انجام معاینه های دقیق چشم و بینایی بهترین روش جراحی عیوب انکساری شامل عمل فمتولیزیک چشم، عمل پی آر کی چشم و عمل فمتواسمایل چشم را به شما پیشنهاد می دهد. 

اینفوگرافی مقایسه انواع روش های جراحی لیزری اصلاح عیوب انکساری چشم

چه روش جراحی برای چه کسی خوب است؟

این پرسش را خیلی ها می پرسند و پاسخ های متنوعی هم می شنوند. پاسخ دقیق تر اما این است که برای انتخاب بهترین روش، ابتدا باید شرایط چشم شما توسط چشم پزشک دقیقاً بررسی شده و از سطح قرنیه هم عکسبرداری شود. چرا که عواملی مانند میزان ضخامت قرنیه و نوع عیب انکساری در انتخاب روش مناسب، اثرگذار است. حداقل ضخامت قرنیه برای عمل به روش لیزیک، مقداری بالاتر از روش های لازک و PRK است. پس اگر فردی قرنیه نازک دارد عمل PRK به او توصیه می شود. همین طور به افرادی که دارای خشکی چشم شدید و خراش راجعه هستند ما این روش را در کنار لازک توصیه می کنیم. البته نتیجه نهایی باید توسط چشم پزشک به بیمار اعلام شود. 

۱۰ نکته طلایی قبل از عمل های لیزری

1.  حداقل سن بیمار ۱۸ سال تمام باشد. 
2.  حداقل یک سال شماره چشم بیمار تغییر نکرده باشد. 
3.  بیمار انتظارات غیر واقعی از عمل جراحی نداشته باشد.
4.  دیابت کنترل نشده نداشته باشد. 
5.  اختلالات بافت هم بند نداشته باشد. 
6.  سابقه تبخال قرنیه چشمی نداشته باشد. 
7.  التهاب داخل چشمی نداشته باشد.
8.  بیماری گلوکوم یا آب مروارید نداشته باشد. 
9.  مصرف کننده برخی داروها مثل راکوتان نباشد.
10.  در دوران حاملگی یا شیردهی نباشد. 

این نکات در هر سه مورد از عمل های رفع عیوب انکساری چشم مشترک است و در صورت وجود آنها بیمار نمی تواند کاندیدای مناسبی برای عمل جراحی باشد زیرا ممکن است با مشکلات بیشتری مواجه شود. حالا حتما شما هم تأیید می کنید که پیش از اقدام به هر عملی، نظر جراح متخصص مهم است.

کاندیدهای مناسب برای انجام اصلاح عیوب انکساری توسط چشم پزشک به دقت معاینه می‌شوند که شامل عدم تغییر شماره چشم (حداقل به مدت یک سال)، عدم وجود اختلالات بافت هم بند، نداشتن سابقه تبخال قرنیه چشمی، نداشتن التهاب داخل چشمی و نداشتن بیماری گلوکوم «آب سیاه» یا کاتاراکت «آب مروارید» است. علاوه بر نکات گفته شده، شرایط زیر نیز برای بیمار دارای اهمیت است:

۱. دیابت کنترل نشده نداشته باشد.

۲. از برخی داروها مثل راکوتان استفاده نکند.

۳. از عمل جراحی عیوب انکساری انتظارات غیر واقعی نداشته باشد.