آب مروارید سالمندان

افزایش سن با نشانه هایی مانند سفید شدن مو، چین و چروک پوست صورت، قدری خمیدگی قد و البته ابتلا به برخی بیماری ها همراه است. بیماری آب مروارید یا کاتاراکت یکی از این بیماری ها و به قولی از مهم ترین آنها به شمار می رود. مهم ترین به این معنا که هم به حس بینایی انسان مربوط است و هم اینکه ابتلایش تقریباً صددرصد است. اثرات آب مروارید بر دستگاه بینایی، متفاوت و متعدد بوده و در صورت عدم درمان می تواند به نابینایی هم منجر شود. «دکتر محمدرضا طاهری» جراح و چشم پزشک درباره این بیماری و روش های درمان آن بیشتر توضیح می دهد.

ورود به دوره میانسالی عمر می تواند شروعی برای بیماری آب مروارید باشد. این عارضه به طور معمول با افزایش سن ظاهر می شود؛ البته اشعه ماورای بنفش خورشید، ضربه های وارده به چشم، التهاب های چشمی، روماتیسم، مصرف برخی داروها و علل مادرزادی هم در ابتلا به آن نقش داشته و مصرف دخانیات اثری به مراتب بیشتر از همه این موارد دارد.

برای بیشتر افراد، محدوده سنی 65 تا 70 سال به عنوان زمان ابتلا به این بیماری در نظر گرفته شده است و احتمال بروز آن در این بازه زمانی تا 50 درصد پیش بینی می شود اما از سن 70 سالگی و بالاتر، این احتمال تا 75 درصد افزایش یافته و به تدریج شدت می گیرد.  

از نگاه چشم پزشکی، آب مروارید، بیماری ناشی از پیرشدن عدسی چشم است. در اثر این پدیده، انعطاف لنز کم و به تدریج کدر می شود. در چنین حالتی به دلیل عدم انطباق لنز، فرد به سرعت به سوی نزدیک بینی و گاهی دوربینی می رود.

 آب مروارید در کودکان

تعجب نکنید! درست است که گفتیم آب مروارید بیماری دوره سالمندی است اما می تواند در اثر عفونت هایی که در رحم مادر وجود دارد یا حتی تروماهای زایمان به فرزند منتقل شود. از منظر چشم پزشکی، باید خیلی سریع درباره این دسته از بیماران تصمیم گیری و اقدام شود؛ چون اگر برای درمان آب مروارید نوزاد، عمل جراحی لازم باشد و این کار انجام نشود، احتمال بروز اختلال در بافت عصب چشم و پدید آمدن ضایعات دائمی در سیستم بینایی وجود دارد و در بلند مدت وقوع نابینایی هم دور از انتظار نیست.

 کاستن سرعت ابتلا به آب مروارید

همان طور که در ابتدای مطلب توضیح داده شد آب مروارید به علت افزایش سن در همه افراد اعم از زن یا مرد ظاهر می شود، به همین دلیل باید تأکید کنیم هیچ روش خاصی نظیر استفاده از قطره چشمی، ورزش، دارو یا عینک برای پیشگیری از این بیماری یا درمان آن وجود ندارد.

بهترین روش برای قدری تأخیر در بروز آب مروارید، استفاده از عینک آفتابی استاندارد به صورت مستمر و منظم است؛ هم چنین مصرف خوراکی های حاوی مس، آنتی اکسیدان و ویتامین ها به خصوص ویتامین C و D هم در این مورد اهمیت دارند.

 راه درمان آب مروارید

پیشرفته ترین روشی که امروزه برای درمان این بیماری به کار می رود «فمتوسکند کاتاراکت» نام دارد. در این روش با استفاده از لیرز دقیق و پرسرعتی با نام «فمتوسکند» برش های فوق العاده ظریفی در قرنیه ایجاد می شود و پس از تخلیه عدسی مبتلا به آب مروارید، لنز داخل چشمی برای بیمار جاگذاری می شود. این جراحی با بی حسی موضعی به وسیله قطره انجام می گیرد و بیمار به طور میانگین پس از 10 تا 15 دقیقه اتاق عمل را ترک می کند.

ناگفته نماند در بعضی بیماران ممکن است پس از مدت زمانی لنز داخل چشمی کدر شود که در این صورت عمل شفاف سازی لنز به وسیله لیزر انجام شده و فرد برای همیشه قادر است از آن استفاده کند.

بهتر است بیماران بعد از عمل جراحی آب مروارید به مدت یک ماه از چشم خود بیشتر از قبل مراقبت نمایند؛ به ویژه از مالش دادن آن پرهیز کنند.  

 زمان مناسب برای عمل آب مروارید

در پاسخ به این سؤال باید بر این نکته تأکید کنم که امکانات و تجهیزات پیشرفته جراحی، اصطلاح قدیمی «رسیدنِ آب مروارید» را از فرهنگ پزشکی حذف کرده است. امروزه ما می گوییم: کاتاراکت را زمانی باید عمل کرد که کدورت عدسی اثر قابل توجهی بر بینایی بیمار داشته باشد. یعنی زمانی که فرد برای انجام فعالیت های معمول خود با مشکل مواجه شود. به این ترتیب، نیازهای شغلی و چگونگی فعالیت های روزمره بیمار، به عنوان معیار اصلی چشم پزشک برای انتخاب زمان جراحی در نظر گرفته می شود.

و نکته آخر اینکه امروزه به دلیل پیشرفت چشم پزشکی جهان و ایران، عمل کاتاراکت یکی از مطمئن ترین اعمال جراحی محسوب می شود؛ به همین دلیل هرگونه نگرانی و استرس، بی مورد است.