تاثیر فشار خون بر چشم

فشار خون بالا چیست؟

بیماری فشارخون که به صورت فشار دیاستولی بالای ۹۰ و یا فشار سیستولی بالای ۱۴۰ میلی متر جیوه تعریف می شود باعث تغییرات گسترده و پیچیده ای در عروق بدن می شود. 

فشار خون بالا به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می شود:

• اولیه: در این نوع فشار خون علت قابل شناسایی نیست و به تدریج ظاهر می شود.
• ثانویه: به نوعی گفته می شود که شرایط زمینه ای باعث ایجاد فشارخون شود و عارضه فشارخون به صورت ناگهانی ظاهر می شود.

علت اصلی افزایش فشار خون نامعلوم است، اما عواملی باعث افزایش شانس ابتلا به فشار خون بالا می شوند که عبارتند از: وراثت، جنسیت، سن، نژاد، چاقی، حساسیت به نمک، مصرف الکل، قرص های ضد بارداری و زندگی بدون تحرک. 

علائم شایع فشار خون بالا

فشارخون بالا در بسیاری از موارد هیچ علامتی ندارد؛ بسیاری از افراد بدون اطلاع از بیماری خود سال ها دچار فشار خون بالا هستند و اقدامی برای درمان انجام نمی دهند و اغلب به صورت ناگهانی پی به وجود آن می برند.

تاثیر فشار خون بالا بر چشم

از آنجا که شبکیه تنها عضوی از بدن است که عروق آن به صورت مستقیم قابل مشاهده می باشد، ممکن است قبل از آنکه عوارض فشارخون در سایر اعضای بدن پدیدار شود بتوان آن را از طریق رگ های شبکیه تشخیص داد. بنابراین اگر چشم پزشک فقط با معاینه چشم به شما گفت که احتمالاً مبتلا به فشارخون هستید تعجب نکنید.

فشارخون بالا به خصوص به صورت مزمن باعث تنگ شدن تدریجی سرخرگ های شبکیه می شود که در مراحل اولیه ممکن است چندان قابل تشخیص نباشد، اما به تدریج با پیشرفت بیماری و تنگی سرخرگ ها شدیدتر می شود.در مراحل بعدی، خونریزی های کوچک در شبکیه اتفاق می افتد به علاوه ممکن است موادی از داخل عروق به داخل شبکیه نشت کند و به صورت لکه های سفید روی شبکیه ظاهر شود.

فشارخون بالا اثرات مخربی بر دستگاه بینایی می گذارد و درمان را پیچیده، پرهزینه و گاهی غیرممکن می کند. مهمترین تغییرات ناشی از فشارخون بالا در شبکیه اتفاق می افتد، اما سایر قسمت های چشم نیز از این عوارض در امان نیستند. همچنین فشارخون با اثر بر روی رگ های خونی چشم می تواند به صورت مزمن و یا با اثر بر روی ورود جریان خون (در افزایش های ناگهانی) به داخل چشم، سبب کاهش بینایی هم بشود.  علاوه بر این در بیماران با نوسانات دائمی فشارخون می تواند سبب کاهش تدریجی فیبرهای عصب بینایی شده و در درازمدت باعث نازک شدن عصب بینایی شود. در بیماران با مشکلات عروقی نظیر دیابت، افزایش فشارخون موجب تشدید بیماری و یا ایجاد عوارض زودرس می گردد. غالباً اثرات نوسان فشارخون به مراتب مخرب تر از فشارخونی است که به طور ثابت و به یک مقدار خاص زیاد است. نکته بسیار مهم آن که در افراد مبتلا به دیابت، وجود فشارخون بالا سبب تشدید عوارض دیابت در شبکیه و ابتلا به (رتینوپاتی دیابتی) می شود. از این رو کنترل مستمر فشارخون در بیماران دیابتی بسیار حائز اهمیت است. 

 فشار خون بالا اگر به موقع کنترل و درمان نشود بر وضعیت انکساری عدسی ها تاثیر منفی می گذارد و در بلند مدت به رگ های خونی کوچک چشم ها آسیب جدی وارد می کند. پیامد این شرایط محدود شدن جریان خون به چشم و آسیب دیدگی شبکیه است که بی توجهی به آن سبب نابینایی می شود. این تنها یکی از نتایج پرفشاری خون است. فراموش نکنیم فشارخون بالا می تواند منجر به سکته های قلبی و مغزی، بیماری های کلیوی، مشکلات جنسی و غیره شود.
نکته: افراد بالای شصت سال حداقل سالی ۲ مرتبه برای معاینه چشم به پزشک مراجعه کنند. در این صورت چنانچه فشار خون یا قند خون پنهان وجود داشته باشد قبل از آسیب به چشم ها تشخیص داده می شود

علاوه بر تغییرات فوق الذکر که معمولاً باعث کاهش دید نمی شوند، فشارخون می تواند زمینه ساز بروز انسداد شریان یا ورید مرکزی شبکیه (یا شاخه های آن ها) شود که در این حالت باعث افت دید دائمی می شود.

درمان فشار خون بالا

درمان اصلی مبتلایان به عوارض چشمی فشارخون، درمان بیماری فشارخون است. معمولاً در صورت درمان مناسب، تغییرات شبکیه پس از مدتی برطرف می شود و درصورتی که معاینه چشم پس از دوتا سه ماه تکرار شود، شبکیه ظاهر طبیعی خواهد داشت. پس به یاد داشته باشیم، معاینه شبکیه وسیله خوبی برای ارزیابی کنترل مناسب فشارخون است.

کنترل وزن

کاهش چند کیلو وزن و ورزش منظم می تواند تاثیر شگرفی بر فشارخون داشته باشد. به گفته محققان کلینیک مایو آمریکا، فشارخون همراه با افزایش وزن، بالا می رود به طوری که کاهش تنها ۴.۵ کیلو از وزن بدن می تواند به کاهش فشارخون کمک کند. پیاده روی تند به مدت نیم ساعت در روز و چند بار در هفته می تواند بهترین راه رسیدن به تناسب اندام و کاهش فشارخون باشد.

کاهش مصرف نمک 

طبق توصیه محققان، رژیم غذایی سالم تر به کنترل فشارخون کمک خواهد کرد. یکی از بزرگ ترین فاکتورها در رژیم غذایی مصرف نمک است که عمدتا از غذاهای فرآوری شده و غذاهای رستورانی حاصل می شود. کاهش سدیم در رژیم غذایی به کنترل فشارخون کمک می کند و به گفته محققان، افزودن پتاسیم بیشتر می تواند به حل این مسئله کمک کند: «پتاسیم می تواند تاثیرات سدیم بر فشارخون را کاهش دهد.» سایر عناصر غذایی تحت کنترل، چربی و کلسترول هستند و در مجموع، کارشناسان سلامت، مصرف میوه و سبزیجات و عدم مصرف الکل را توصیه می کنند. خبر خوب این است که شکلات تلخ می تواند برای سلامت خوب باشد و به کاهش فشارخون کمک کند.

کاهش مصرف کافئین 

نوشیدن کمتر قهوه به کاهش فشارخون کمک خواهد کرد چراکه این نوشیدنی دلپذیر موجب افزایش تاثیر استرس بر بدن می شود.

نداشتن استرس

استرس نداشته باشید چراکه استرس فرد را به سوی کشیدن سیگار، نوشیدن الکل یا حضور در سایر فعالیت های ناسالم سوق می دهد. فراموش نکنید استرس شغلی موجب تنگ شدن عروق خونی و افزایش فشارخون می شود. تا ۲۰ دقیقه نشستن آرام و نفس عمیق کشیدن می تواند به کاهش استرس کمک کند