چرا عینک آفتابی؟

دکتر ابراهیم جعفرزاده پور ـ اپتومتریست
تابستان شروع شده و بازهم در مورد عینک های آفتابی پرسش های متعددی وجود دارد؛ اما مهمترین نکته، شناخت ما از چرایی و چگونگی انتخاب عینک مناسب است.
ابتدا باید بدانیم عینک آفتابی به عینک هایی گفته می شود که برای حفاظت از چشمهای ما در برابر سه عامل، استفاده می شوند.

عامل اول، پرتوهای غیر مرئی طیف الکترومغناطیسی است؛ این طیف محدوده پرتوهای فرابنفش و پرتوهای مادون قرمز را شامل می شود. پرتوهای فرابنفش از 400 نانومتر شروع می شوند و تا حدود 100 نانومتر ادامه می یابند.

طول موج 400 نانومتر (شروع پرتوهای فرابنفش) همان است که به صورت عامیانه و غیرعلمی به آن "یو وی 400" می گویند؛ در مباحث علمی، ما یک محدوده UV A داریم؛ یک محدوده UV B و یک محدوده UV C .
میزان UV A از400 نانومتر شروع می شود و تا حدود 300 نانومتر ادامه می یابد. این محدوده فراوانترین و شایع ترین امواج نور خورشید را که در سطح زمین به ما میرسد، در بر میگیرد؛ بدن ما برای تولید ویتامین D به این امواج نیاز دارد اما قرار گرفتن طولانی مدت در معرض این تابش، میتواند خطرناک باشد.
قرار گرفتن در محدوده UV B خطرناکتر بوده و ممکن است سبب جهشهای سلولی و خدای ناکرده ایجاد سرطان پوست شود؛ همچنین می تواند عوارضی در قرنیه و مشکلاتی را در شبکیه ایجاد کند.
UV C هم بطور معمول از لایه اوزون عبور نمی کند و به سطح زمین نمی رسد. این امواج اما در مواردی مانند برخی جوشکاری ها ایجاد می شود و پر انرژی ترین محدوده پرتوهای فرابنفش را در بر میگیرد که به دلیل انرژی بالا می تواند خطراتی را برای سیستم بینایی به دنبال داشته باشد.
در یک جمع بندی باید بگوییم با توجه به اینکه در چه مکانی قرار گرفته ایم، لازم است از عینک آفتابی مناسب استفاده کنیم.
برای انتخاب و خرید عینک آفتابی مناسب این مثال می تواند کمک کننده باشد؛ دقت کنید، ما برای جابجایی یک بار حجیم، احتیاج به یک خودرو باربر داریم؛ برای مسافرت از خودرو سواری استفاده می کنیم و برای رفتن به صحرا ممکن به یک خودرو آفرود نیاز داشته باشیم.
پس اگر به دنبال عینک آفتابی خیلی خوبی باشیم، معنایش این نیست که آن عینک حتما باید UV C را هم جذب کند؛ اگر نگاهمان این باشد، به جای عینک آفتابی باید از ماسک های جوشکاری استفاده کنیم!

بیشتر بخوانید: راهنمای خرید عینک آفتابی مناسب

دلیل دوم استفاده از عینک آفتابی، چه عینک آفتابی مردانه و چه عینک آفتابی زنانه، محافظت چشمها از پرتوهای نور مرئی است؛ چرا که ماندن در نور زیاد به مدت طولانی میتواند باعث خستگی چشم، سردرد، اختلالات تطابقی چشم و همچنین کاهش عملکرد سیستم بینایی شود. پس هر جا شدت نور زیاد باشد باید آن را کاهش دهیم. این اقدام گاهی با کم کردن منابع نوری مانند لامپها انجام می گیرد و گاهی مانند روزهای آفتابی، به وسیله استفاده از عینک آفتابی.

در برخی افراد مثل بیماران مبتلا به آر پی، افراد دارای اختلال اشتارگارت، کسانی که بیماری های ژنتیکی یا مشکلات شبکیه دارند نیز عملکرد سلول ها تحت تاثیر شرایط نور محیطی، می تواند تغییر کند؛ برای این گروه هم، ما پس از معاینه لازم، عینک های آفتابی ویژه تجویز می کنیم.

دلیل سومی که لازم است از عینک های محافظ یا عینک های آفتابی استفاده شود، حفاظت از چشمها در برابر آلودگی ها و خطرات مختلف است؛ به ویژه در شرایط فعلی؛ به احتمال زیاد شنیده یا خوانده اید که یکی از راههای ورود ویروس کرونا به بدن ما از طریق مخاط چشم است.

نکته دیگر اینکه عینک آفتابی با جلوگیری از ورود گرده های گیاهان یا گرد و غبار موجود در هوا به چشمها، تا حد زیادی مانع بروز آلرژی های چشمی می شود؛ همچنین در مکانهایی مانند باغها یا جنگل که امکان برخورد شاخه درختان به چشم وجود دارد، عینک نقش محافظ در برابر ضربه ها را هم ایفا می کند.

با توجه به نکاتی که ذکر شد و اهمیت چشمها برای داشتن زندگی فعال و سالم، حفاظت از این عضو حیاتی و حساس همواره مهم بوده و امروزه ، بیش از همیشه اهمیت دارد.
وقتی این موارد را در کنار هم قرار میدهیم قطعا به این نتیجه میرسیم که تجویز و استفاده از عینک آفتابی مناسب از ملزومات زندگی در عصر حاضر است.

چه زمانی استفاده از عینک آفتابی توصیه می شود؟

هر گاه چشمان شما در معرض آفتاب قرار داشته باشد استفاده از عینک آفتابی توصیه می شود اما در موارد زیر باید بیشتر دقت کنید.

    در تابستان که میزان تابش اشعه ماورای بنفش A و B (UVB , UVA) حداقل سه برابر بیشتر از زمستان است.
    وقتی که در کنار ساحل یا داخل آب هستید.
    هنگام شرکت در مسابقه های ورزشی زمستانی به خصوص در ارتفاعات.
    در زمان استفاده از داروهای ایجادکننده حساسیت به نور.

بیشتر بخوانید: مواظبت از چشم ها در تابستان

چه عینکی باید خریداری کرد؟

اکثر عینک های آفتابی برای محافظت از چشم ها در برابر پرتوهای مضر نور خورشید طراحی شده اند. برچسب روی عینک، میزان محافظت در برابر اشعه ماورای بنفش و سایر امواج نورانی طبیعی را مشخص می کند. در روزهای آینده به برخی از نکته های مهم در انتخاب عینک های آفتابی و بررسی ویژگی های عینک آفتابی مناسب اشاره می کنیم.