پاپيل ادما

ادم پاپی (ادم پاپیلو) چیست؟

«دیسک بینایی» یا سر عصب جایی است که عصب بینایی به پشت چشم وارد می شود؛ به بیان دیگر، عصب بینایی مسیری است که چشم را به مغز متصل می کند.

به تورم هر دو دیسک بینایی در چشم «ادم پاپی» گفته مي شود و علت بروز آن افزایش فشار داخل جمجمه (پرفشاري داخل جمجمه) است.

پر فشاري داخل جمجمه معمولاً منجر به ادم پاپی دو طرفه (تورم هر دو دیسک بینایی) می شود؛ اما بطور معمول تورم دیسک بینایی در یک چشم (یک طرفه) نتیجه فشار خون داخل جمجمه نیست. به همین دلیل به آن «ادم دیسک بینایی» می گویند.

ادم پاپی یکی از اورژانس های پزشکی است زیرا پر فشاري داخل جمجمه می تواند عارضه ای جدی باشد در حدی که بطور بالقوه تهدید کننده زندگی محسوب می شود.

ادم پاپی چه کسانی را مبتلا می کند؟

ادم پاپی بیشتر در زنان شایع است؛ زنانی که معمولاً بین 20 تا 44 سال سن دارند و احتمالاً دارای اضافه وزن (BMI بیشتر از 25) یا چاقی (BMI بیشتر از 30) هستند. آمار نشان می دهد بروز ادم پاپی در این گروه 13 در 100 هزار است.

بیشتر بخوانید: بیماری بی چشمی چیست؟

علائم و نشانه های ادم پاپی چیست؟

ادم پاپی مي تواند كاملا بدون علامت باشد و گاهی ممکن است با علائم زیر بروز کند:

سردرد: سردردهای مربوط به ادم پاپی ممکن است صبح ها و زمانی که بیمار دراز کشیده است بدتر شود.
تاریکی بینایی گذرا: این رویداد دوره هایی بین 5 تا 15 ثانیه ای دارد؛ در این زمان ها دید فرد تار، خاکستری یا سیاه می شود. تاریکی بینایی شبیه اتفاقی است که در طول خورشید گرفتگی کامل (زمانی که ماه جلوی خورشید را می گیرد) رخ می دهد. این عارضه معمولاً زمانی اتفاق می افتد که بیمار وضعیت بدنش را تغییر دهد. همچنین ممکن است این اتفاق در هر دو چشم (دو طرفه) یا فقط در یک چشم (یک طرفه) پدیدار شود.
دوبینی: اگر پر فشاري داخل جمجمه منجر به فلج عصب جمجمه ای (که ماهیچه های چشم را عصب دهي می کند) شود، ممکن است دوبینی هم اتفاق بیفتد.
علائم عصبی: این علائم می تواند شامل مشکلات حرکتی یا تفکری باشد.
تهوع و استفراغ

لازم به ذکر است با پیشرفت بیماری، از دست دادن بینایی بدتر می شود.

علت ایجاد ادم پاپی چیست؟

همانطور که در ابتدا اشاره شد، فشار بالای داخل جمجمه باعث ادم پاپی می شود اما لازم است بدانیم مسائل مرتبط با افزایش فشار داخل جمجمه شامل موارد زیر است:

فشار خون بالا (فشار خون بدخیم)
تومورها
عفونت، خونریزی یا التهاب در مغز یا مننژها (بافت هایی که از مغز و نخاع محافظت می کنند)
ترومبوز سینوس ورید مغزی (این وضعیت به لخته شدن خون در ورید مغز اشاره دارد)
نارسایی کمبود آهن
مصرف دارو: (رتین-A و رتینوئیدها، مقادیر سمی ویتامین A، آنتی بیوتیک های تتراسایکلین و کورتیکواستروئیدها)
پرفشاري داخل جمجمه ایدیوپاتیک (IIH): این وضعیت به حالتی اطلاق می شود که بیمار بدون دلیل مشخص یا علت قابل شناسایی دچار پرفشاري داخل جمجمه شود. (کلمه "ایدیوپاتیک" به این معنی است که هیچ دلیل یا علت روشنی وجود ندارد.)

ادم پاپی چگونه تشخیص داده می شود؟

در اغلب موارد زمانی که چشم پزشک در حال معاينه فرد به منظور شناسایی دلایل سر درد و مشکلات بینایی وی است، متوجه ادم پاپی می شود.

لازم به ذکر است که چشم پزشکان بطور معمول علاوه بر معاینه چشم، آزمایش های اضافی مانند بررسی میدان بینایی را نيز انجام مي دهند كه از اين طريق مي توان متوجه تورم سر عصب (اپتيك ديسك) شد.

اگر چشم پزشک در طول معاينه متوجه تورم دیسک بینایی شود، دستور معاینه تصویربرداری (سي تي اسكن يا ام آر آي) می دهد.

همچنین گاهی پزشك برای گرفتن نمونه مايع مغزي نخاعي از طريق كمر نیز اقدام می کند.

برای اطمینان ممکن است آزمایش خون به منظور تعیین سطح آهن و سایر مواد موجود در خون هم انجام شود.

ادم پاپی چگونه درمان می شود؟

برای درمان ادم پاپی به دلیل پر فشاري داخل جمجمه ایدیوپاتیک، پزشک ممکن است یک مهارکننده کربنیک انیدراز مانند استازولامید تجویز کند و پس از آن بيمار را تحت نظر نگه دارد.

اگر این روش پاسخ ندهد گاهی پزشك روش‌های جراحی را برای تسکین و کاهش فشار داخل جمجمه پیشنهاد می دهد.

برای ادم پاپی به دلایل دیگر نیز پزشک علت اصلی را درمان می کند.

باید توجه داشت که درمان ادم پاپی بسیار مهم است زیرا ادم پاپی درمان نشده می تواند منجر به نابینایی نسبی یا کامل در یک یا هر دو چشم شود.

چگونه می توان خطر ادم پاپی را کاهش داد؟

فرد می تواند خطر ابتلا به ادم پاپی را با رعایت موارد زیر کاهش دهد:

کنترل فشار خون (جلوگیری از فشار خون بدخیم)
حفظ وزن نرمال و سالم
معاینه منظم چشم (مانند بسیاری از موارد، تشخیص زودهنگام منجر به نتایج بهتری می شود)

در صورت ابتلا به ادم پاپی چه انتظاری می توان داشت؟

اگر ادم پاپي زود تشخيص داده شود، چشم انداز درمان خوب است. پزشك هم برای درمان این بیماری در ابتدا به رفع مشکلی که باعث آن شده می پردازد.

چه زمانی باید در مورد ادم پاپی یا علل بالقوه آن به پزشک مراجعه کرد؟

اگر سر دردهای جدید یا بدتر شده همراه با حالت تهوع و استفراغ دارید باید فورا به پزشك مراجعه كنيد. همچنین هر گونه تغییر در سیستم بینایی خود را جدی بگیرید.