جرقه چشم

جرقه چشم چیست ؟ 

در چشم پزشکی جرقه ( Flashes) به معنای احساس وجود نور در میدان بینایی است وقتی که در حقیقت محرک نوری وجود ندارد. جرقه ممکن است به صورت خطوط درخشان صاعقه مانند یا به صورت اجسام ریز درخشنده به نظر برسد. جرقه ممکن است فقط در یک نقطه خاص میدان بینایی دیده شود و یا به صورت نقاط ریز متعدد در بخشی از میدان بینایی درآید. احساس دیدن جرقه معولاً فقط چند ثانیه طول می کشد اما غالباً تکرار می شود. معمولاً در محیط های تاریک جرقه ها بیشتر تظاهر می کنند. به علاوه حرکات ناگهانی سر یا چشم ها ممکن است باعث دیدن جرقه شود.

چرا جرقه ایجاد می شود؟

همانطور که قبلاً گفته شد با افزایش سن رشته های زجاجیه ضخیم تر می شوند و به هم چسبندگی پیدا می کنند. این چسبندگی رشته های زجاجیه ممکن است باعث کشیده شدن پرده شبکیه گردد از آنجا که پاسخ سلول های شبکیه به محرک ها به صورت درک نور است هر عاملی که سلول های شبکیه را تحریک کند در مغز به عنوان نور تفسیر می شود. به همین علت وقتی شبکیه تحت کشش قرار گیرد جرقه های نوری دیده می شود.

آیا جرقه مگس پران خطرناک است؟

بسیاری از افراد مدت ها مگس پران داشته اند و هیچ مشکل خاصی پیدا نکرده اند. مگس پرانی که سال های سال وجود داشته و تغییر خاصی پیدا نکرده است معمولاً خطری ندارد اما بروز مگس پران جدید می تواند ناشی از مشکلات جدی چشمی باشد. البته همانطور که گفته شد شایع ترین علت بروز مگس پران جدید (جداشدگی زجاجیه خلفی) است که به خودی خود خطری ندارد اما گاهی اوقات در حین جدا شدن زجاجیه بخشی از شبکیه نیز همراه با آن کنده می شود و باعث ایجاد سوراخ یا پارگی در پرده شبکیه می شود که می تواند سبب جدا شدن پرده شبکیه و مشکلات شدید بینایی شود.  به طوریکه قبلاً ذکر شد وجود جرقه معمولاً ناشی از کشش و تحریک شبکیه است، بنابراین در افرادی که اخیراً دچار جرقه شده اند احتمال ایجاد پارگی در پرده شبکیه وجود دارد. 

تشخیص علت ایجاد جرقه و مگس پران

تشخیص علت ایجاد جرقه و مگس پران بدون معاینه دقیق چشم پزشکی امکان پذیر نیست بنابراین لازم است تمام افرادی که دچار جرقه هستند و یا مگس پران جدید پیدا کرده اند حتماً توسط چشم پزشک معاینه شوند. برای انجام معاینه ابتدا مردمک با استفاده از قطره های مخصوص باز می شود و سپس با استفاده از لنزها و وسایل مخصوص زجاجیه و شبکیه معاینه می شود. در صورتی که در معاینه هیچ مشکلی به جزء (جداشدگی زجاجیه خلفی) وجود نداشته باشد و شبکیه سالم باشد معمولاً خطری وجود ندارد و اقدام خاصی لازم نیست اما در مواردی که آسیبی به پرده شبکیه وارد شده باشد یا خونریزی یا التهاب داخل چشمی وجود داشته باشد باید درمان انجام شود.  گاهی با یک نوبت معاینه نمی توان علت دقیق مگس پران را تشخیص داد. در این حالت معمولاً لازم است معاینه در فواصل 3_2 هفته یک بار تکرار شود تا زمانی که مطمئن شویم علت خطرناکی وجود ندارد.  یک نکته مهم آن است که جرقه حتی اگر با پارگی شبکیه همراه باشد معمولاً پس از چند روز تا چند هفته خود به خود از بین می رود؛ مگس پران هم حتی در صورت همراهی با پارگی شبکیه پس از چند هفته کوچک می شود. بنابراین در افرادی که جرقه یا مگس پران جدید ایجاد شده حتی اگر خود به خود خوب شده باشد لازم است معاینه کامل چشم انجام شود.

آیا جرقه و یا مگس پران قابل درمان است؟

همانطور که قبلاً گفته شد مگس پران معمولاً علت خطرناکی ندارد و نیازی به درمان ندارد. در اکثر موارد پس از چند هفته تا چند ماه مگس پران به تدریج کوچک می شود و فرد نیز عادت می کند که آن را ندیده بگیرد. اما در مواردی که مگس پران با سوراخ یا پارگی پرده شبکیه همراه باشد ممکن است نیاز به اقدامات درمانی مثل لیزر یا عمل جراحی برای جلوگیری از پارگی پرده شبکیه وجود داشته باشد.  جرقه نیز در صورتی که علت خطرناکی نداشته باشد پس از چند روز تا چند هفته برطرف می شود و نیاز به درمان ندارد.

چنانچه قصد عمل لیزیک چشم را دارید، با کلینیک نور تماس یگیرید.

علل غیر چشمی جرقه

 افرادی که میگرن دارند اغلب نوع دیگری از جرقه را تجربه می کنند. این جرقه ها به صورت خطوط زیگزاگی لرزان یا نقاط بزرگ شونده دیده می شود. معمولاً این جرقه ها ابتدا در وسط میدان بینایی ظاهر می گردد (یعنی روبروی فرد دیده می شود) و در عرض 15 تا 20 دقیقه به تدریج به کناره های میدان بینایی کشیده شده، کم کم محو می گردد. پس از آن سر درد شروع می شود که معمولاً یک طرفه و ضربان دار است. البته در بعضی از افراد فقط جرقه تظاهر می کند و سردرد اتفاق نمی افتد. این حالت را "میگرن چشمی" می گویند. یک نکته مهم آن است که جرقه ناشی از میگرن هم زمان در هر دو چشم دیده می شود اما جرقه ناشی از مشکلات چشمی فقط در چشم مبتلا تظاهر می کند.  یک علت دیگر جرقه برخورد ضربه ناگهانی به سر است. (احتمالاً به همین دلیل) برخورد هر ضربه ناگهانی به سر ممکن است باعث شود که فرد تا چند ثانیه جرقه های درخشان کوچک ببیند یا اصطلاحاً (برق از چشمش بپرد.)

کلام آخر  همانطور که گفته شد مگس پران های قدیمی که سال ها وجود داشته و تغییر خاصی پیدا نکرده است معمولاً بی خطر است. اما در موارد زیر لازم است حتماً به چشم پزشک مراجعه کنید:

• مگس پرانی که جدیداً ایجاد شده است (حتی اگر پس از چند هفته خود به خود برطرف شده باشد)
• مگس پران قدیمی که جدیداً بزرگتر شده یا تغییر دیگری پیدا کرده است.
• مگس پران همراه با جرقه (حتی اگر پس از چند روز جرقه خود به خود برطرف شده باشد)
• مگس پران همراه با کم شدن یا تاری دید یا احساس وجود پرده در جلوی چشم (این علامت بسیار مهم است و ممکن است ناشی از کنده شدن بخشی از شبکیه باشد که به درمان فوری نیاز دارد)

دیدن جرقه حتی اگر با هیچ مشکل چشمی دیگری همراه نباشد و پس از چند روز خودبه خود بهبود پیدا کرده باشد.