آب مرواريد مادرزادي (حين تولد)
آب مروارید مادرزادی باعث می شود عدسی چشم نوزاد در بدو تولدبه جای شفاف بودن،کدر شود؛ اما علائم این بیماری چیست، چگونه و در چه زمانی باید درمان شود؟
آب مروارید مادرزادی یا ارثی چیست؟
«آب مروارید» به تیرگی و يا از دست دادن شفافيت عدسی طبيعي چشم گفته می شود. آب مروارید مادرزادی یا ارثی به شرایطی اطلاق مي شود كه اين عارضه در سال اول زندگی روی دهد. تشخیص به موقع کاتاراکت مادرزادی بیش از هر چیز به معاینات غربالگری متخصص اطفال متکی است چرا که اگر آب مرواریدی كه بینایی نوزاد را تحت تاثير قرار داده به موقع تشخیص داده نشود، ممکن است منجر به از دست دادن دائمی بینایی او شود.
نکته دیگر اینکه آب مرواريد مادرزادي ممكن است در يك يا هر دو چشم بروز كند. آب مروارید یک طرفه (در یک چشم) می تواند با ديگر ناهنجاری های رشد چشمی همراه باشد. کاتاراکت دو طرفه هم ممکن است ارثی یا همراه با ديگر بیماری هاي جسمي روی دهد. بنابراین، لازم است همراه با رفع اين مشكل، برای درمان و تشخيص سایر بيماري های احتمالی، آزمایش های ژنتیک، متابولیک و عفونی نيز انجام شود.
ذکر این نکته هم لازم است كه اکثر موارد کاتاراکت یک طرفه و تقریباً نیمی از موارد دوطرفه آب مروارید مادرزادی بدون علت مشخص بروز می کنند.
ميزان بروز آب مروارید در نوزادان
ميزان بروز آب مروارید در نوزادان هنوز ناشناخته است ولی محققان احتمال می دهند سالانه حدود 20 تا 40 هزار نوزاد با کاتاراکت مادرزادی متولد شوند.
برخی بررسی ها هم نشان داده نقص های ژنتیکی تقریباً دلیل یک چهارم آب مرواریدهای مادرزادی است.
عوارض آب مروارید ارثی (مادرزادی)
عوارض آب مروارید ارثی (مادرزادی) می تواند شامل موارد زیر باشد:
- آمبلیوپی (تنبلي) ناشي از آب مرواريد
- آمبلیوپی (تنبلي) منتج از عيوب انکساری
- نیستاگموس (حركت ناخودآگاه چشم)
- استرابیسم (انحراف چشم)
- گلوکوم (آب سياه)
- جداشدگی شبکیه
درمان آب مروارید مادرزادی
آب مروارید ارثی (مادرزادی) باعث آمبلیوپی (تنبلی) شديد می شود و بینایی کودک را به شدت كاهش مي دهد. برای محدود کردن شدت آمبلیوپی توصیه می شود آب مروارید مادرزادی یک طرفه تا سن 6 هفتگی و آب مروارید مادرزادی دو طرفه تا 10 هفتگی حتما عمل شود. تأکید مجدد این نکته ضروری است که تشخیص به موقع، انجام جراحی و به دنبال آن درمان آمبلیوپی برای بهبود و حفظ بینایی کودک بسیار مهم است.
نکته مهم دیگر این که در جراحی کاتاراکت مادرزادی (بر خلاف آب مروارید بزرگسالان) پس از خارج كردن لنز طبيعي چشم، به جاي آن لنز مصنوعي گذاشته نمي شود؛ به همین دلیل درمان تنبلی چشم نوزادان نیاز به ترکیبی از روش هاي مختلف همراه با اصلاح عیب انکساری با لنز تماسی یا عینک دارد.
علاوه بر این موارد، کودکانی که برای درمان کاتاراکت مادرزادی تحت عمل جراحی قرار می گیرند، نیاز به معاينات منظم مادام العمر دارند و برای دستیابی به دید دور و نزدیک مناسب باید از لنزهای دو کانونی استفاده کنند.
نکته: برای كودكاني كه در سن يك سالگی و بیشتر تحت عمل جراحي کاتاراکت قرار مي گيرند (در برخي موارد با نظر چشم پزشک) لنز داخل چشمي گذاشته مي شود.
پس از جراحی آب مروارید ارثی
جراحي و برداشتن آب مروارید ارثی (مادرزادی) تنها آغاز راه است؛ پس از این مرحله (در صورت نیاز) موارد زیر انجام می شود:
- توانبخشی بینایی و اصلاح عيوب انکساري طی چندین سال (با لنزهای تماسی یا عینک)
- بستن احتمالی چشم برای پیشگیری یا درمان آمبلیوپی
- جراحی احتمالی استرابیسم
- غربالگری گلوکوم
همچنین والدین این کودکان باید از خطر کاهش بینایی بالقوه ناشی از آمبلیوپی، گلوکوم و جداشدگی شبکیه آگاهی داشته باشند و بدانند ممکن است به روش های جراحی مکرر، از جمله کاشت لنز ثانویه (در صورت شکست سایر روش های اصلاح عيوب انکساري) نیاز باشد.
اگر در بروز آب مروارید مادرزادی علت ژنتیکی هم تشخیص داده شود، لازم است مشاوره ژنتیکی انجام شود و همه فرزندان خانواده (که پس از نوزاد دارای آب مروارید مادرزادی به دنیا می آیند) نیز باید معاینه چشم پزشکی شوند.
نکته: اگر درمان های انجام گرفته موثر واقع شود باید کودک در 3 ماهگی با هر دو چشم شروع به ردیابی اشیاء کند و چشم هایش صاف و در یک راستا باشند.
